تحولات شتابناک تهران توجه پژوهشگران را جلب کرد، اقبال پژوهشگران جوان به تهران پژوهی - مجله بای بلاگ

در دانشنامه تهران که قرار است در هشت جلد منتشر شود، بخش اول؛ شمیران، بخش دوم؛ بافت شهری تهران و بخش سوم؛ ری است و در مداخلی بر اساس حروف الفبا به مواضع و عوارض جغرافیایی، آثار و بناهای تاریخی، آتشکده ها، کتابخانه ها، ورزشگاه ها، مدرسه ها و چاپخانه های قدیمی و ... توجه خواهد شد.

علی همدانی، یکی از پژوهشگرانی است که از ابتدا در طرح و تدوین دانشنامه حضور داشته است. او در ادامه کار از انتشار جلد چهارم دانشنامه طی دو سه ماه آینده خبر داد. با او درباره جزئیات جلد تازه و تأثیر تهران پژوهی های پراکنده و دست به قلم شدن پژوهشگران جوان گفت وگو کردیم.

از مجموعه دانشنامه تهران بگویید؟ جلد چهارم آن چه وضعیتی دارد؟

در حال حاضر روی جلد چهارم دانشنامه متمرکز شدیم؛ مجموعه مقالات جلد چهارم آماده است و مراحل نهایی آن را برای آماده سازی انجام می دهیم که امیدوارم تا چند ماه آینده این جلد منتشر شود.

در جلد چهارم چه مطالبی جای گرفته است؟

در این جلد از اواسط حرف الف میم را در برمی گیرد تا دریابیم کجای حرف ب را می توانیم کار کنیم اما تصور نکنیم به اواخر حرف ب برسد، با توجه به حجم عناوینی که حرف الف و ب دارد، قدری حجم آن بیشتر شده است برای همین جلد سوم و چهارم دربرگیرنده حرف ب است.

در تألیف این جلد دانشنامه تهران از پژوهشگران جوان استفاده کردید؟

ما سعی می کنیم از پژوهشگران جوان بیشتر استفاده کنیم. با توجه به اینکه در سیستم دانشگاهی ما روش تحقیق برای پژوهش چندان کارآیی لازم را ندارد. به عبارتی دانشجویان ما در دانشگاه مراحل روش تحقیق در پژوهش را به درستی تجربه نمی کنند برای همین سعی می کنیم از پژوهشگران جوان استفاده کنیم که تجربه ای برای آنها باشد تا علاوه بر آنچه که درباره روش تحقیق در دانشگاه ها آموختند به صورت تجربی هم آن را آزمایش کنند. ما در این راه هم برحسب آنچه که مشاهده کردم پیروز بودیم به طوری که توانستیم پژوهشگران جوانی را پرورش دهیم چه در بخش دبا برای دایره المعارف بزرگ اسلامی چه در دانشنامه تهران.

جلد چهارم دانشنامه تهران نسبت به جلدهای دیگر چه ویژگی ها و نوآوری هایی دارد؟

از آنجا که به عنوان پیشنهاد دهنده طرح نگارش دانشنامه تهران در ابتدا حضور داشتم لذا در سه جلدی که منتشر شد، کاملا قابل لمس است که از نظر محتوایی و علمی گام به گام در حال پیشرفت است. از آنجا که چندین سال است که درباره تهران کار می کنیم که تا کنون پژوهش متمرکزی درباره تهران به صورت دانشنامه انجام نشده است اما ما درباره تهران تقریبا 4500 مدخل گزینش کنیم که چنین کاری نیاز به امکانات گسترده از نظر سخت افزاری و نرم افزاری دارد با این همه هر جلد دانشنامه نسبت به جلد قبل پربارتر است.

در چندین سال اخیر تهران پژوهی حتی به صورت ظاهری پروبال پیدا کرده و تعداد پژوهشگرانی که در این زمینه پژوهش می کنند، افزایش پیدا کرده است. این پژوهش ها چه قدر در تألیف مدخل های دانشنامه تأثیر داشته است؟

قطعا این پژوهش ها در کار ما تأثیرگذار است. از آنجا که تهران نسبت به سایر شهرهای ایران از پیشینه تاریخی کمتری برخوردار است، در گذشته کمتر توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده بود تا به امروز. اما با گذشت زمان و تغییرات سریعی که در تهران رخ می دهد توجه پژوهشگران به ویژه جوان را به سمت خودش جلب کرده و این توجه و ازدیاد پژوهش ها می تواند نکته مثبتی باشد. اگر به تهران از زمان استقرار آقامحمدخان توجه کنیم که این شهر را به عنوان مرکز خود برگزید، به عبارتی تاریخی بیش از 200 سال را در نظر بگیریم که مرکزیت سیاسی، فرهنگی و مالی و ... طی این دو قرن داشته است اما به دلیل عدم پیشینه تاریخی تهران به نسبت شهرهایی چون تبریز، اصفهان، شیراز یا شهرهای کهن تر مانند نیشابور کمتر توجه پژوهشگران را به خود دیده است اما امروز توجه به تهران در حال توسعه است که می تواند نکته مثبتی باشد. چون در تهران اماکنی را داریم که از نظر معماری به ویژه از دوره قاجار که بسیار مهم است اما به دلیل اینکه شناخته شده نیستند، اهمیت و ضرورت نگهداری آنها توجه جامعه را برنمی انگیزد. خوشبختانه با توجه پژوهشگران جوان بناهایی که در بافت قدیمی تهران واقع شده است، در منظر دید قرار گرفته است و قدری جامعه به نسبت نگهداری آنها واکنش نشان می دهد.