آمار تکان دهنده از مرگ بیماران در انتظار پیوند عضو
به گزارش مجله بای بلاگ، دکتر فرحناز صادق بیگی همزمان با 31 اردیبهشت ماه - روز ملی اهدای عضو - با بیان اینکه در حال حاضر در داخل کشور 25 هزار نفر در لیست انتظار پیوند عضو هستند، گفت: بیشتر این افراد از بیماران دیالیزی نیازمند پیوند کلیه هستند و در رتبه های بعدی به ترتیب بیماران نیازمند پیوند کبد، قلب، ریه، پانکراس و روده قرار دارند.
سه چهارم اعضای دارای قابلیت اهدا به زیر خاک می فرایند
وی در تبادل نظر با ایسنا، با بیان اینکه سالانه بین 6 تا 8 هزار مورد مرگ مغزی در داخل کشور رخ می دهد که شایع ترین علت آن تصادفات جاده ای است، اظهار کرد: از این تعداد مرگ مغزی تقریبا 50 درصد از نظر علمی قابلیت اهدای عضو دارند، به عبارتی بین 3 تا 4 هزار مورد مرگ مغزی در سال؛ در حالیکه متاسفانه تنها 25 درصد این ظرفیت یعنی چیزی حدود یک چهارم به اهدا می رسد.
به گفته وی، در حال حاضر تقریبا سه چهارم اعضایی که قابلیت اهدا دارند، به زیر خاک می فرایند و دلیل اصلی آن عدم رضایت خانواده های اهدا نماینده است.
وی با اشاره به رشد مضاعف اهدای عضو از موارد مرگ مغزی طی سال گذشته، مطرح نمود: آمار اهدای عضو موارد مرگ مغزی از حدود 930 مورد در سال 97 به 1078 مورد در سال 98 افزایش یافته است، با این حال هنوز با تحقق ظرفیت واقعی کشور فاصله داریم.
فوت روزانه 12 نفر در لیست انتظار پیوند
وی با بیان اینکه روزانه تقریبا 12 نفر به علت نرسیدن عضو پیوندی در لیست انتظار پیوند فوت می نمایند، توضیح داد: در صورتی که اگر به ظرفیت واقعی کشور در زمینه اهدای عضو یعنی شاخص pmp 40 برسیم این میزان مرگ و میر به کمتر از 2 مورد در روز کاهش پیدا می نماید.
صادق بیگی افزود: در حال حاضر شاخص اهدای عضو (pmp) در داخل کشور با 150 مورد افزایش پیوند نسبت به سال گذشته؛ از عدد 11 در سال 97 به 14 در سال 98 رسیده که هنوز با عدد طلایی اهدای عضو کشور فاصله زیادی دارد.
شایع ترین علت عدم رضایت خانواده ها برای اهدای عضو
وی عدم باور به مرگ مغزی به عنوان فوت را به عنوان شایع ترین علت عدم رضایت خانواده ها برای اهدای عضو عزیزانشان عنوان نمود و گفت: اکثرا مرگ مغزی را با کمای عمیق اشتباه می گیرند، چراکه ظاهر بیماران دچار کمای عمیق با بیمارانی که متاسفانه به علت مرگ مغزی فوت نموده اند شبیه به هم بوده و از آنجا که در مرگ مغزی تا مدت کوتاهی قلب افراد حیات خود را بر روی مانیتور نشان می دهد، باور مرگ مغزی و فوت بیمار برای خانواده ها سخت است و به همین علت نسبت به اهدای عضو رضایت نمی دهند.
مرگ مغزی یک اتفاق غیرقابل برگشت است
وی با تاکید بر اینکه مرگ مغزی یک اتفاق غیرقابل برگشت است، شرح داد: حیات انسان به عملکرد همزمان قلب و مغز بستگی دارد، در صورتیکه یکی از این اعضا به صورت کامل عملکرد خود را از دست بدهد فرد زنده نخواهد بود. در این میان مرگ قلبی شناخته شده بوده چراکه توقف عملکرد آن به صورت خط صاف بر روی مانیتور تعیین می گردد. در حالیکه مرگ مغزی بسیار نادر است و تنها یک درصد مرگ بشر به صورت مرگ مغزی رخ می دهد، همچنین توقف عملکرد آن مانند مانیتور قلب برای خانواده ها مشهود نیست، لذا اگرچه امکان بازگشت حیات فرد مرگ مغزی ممکن نیست، باور فوت بیمار برای اطرافیان وی سخت است.
تفاوت اصلی کمای عمیق با مرگ مغزی
این عضو هیات علمی دانشگاه با اشاره به تفاوت کمای عمیق با مرگ مغزی توضیح داد: در کمای عمیق سلول های مغزی زنده هستند و تنها عملکردی ندارند، ولی در مرگ مغزی نه تنها عملکرد از بین رفته بلکه سلول های مغزی نیز فوت شده اند که این اختلاف تنها به وسیله آزمایش های تخصصی پزشکی است و روش های تکمیلی مانند نوار مغز، آنژیوگرافی و سونوگرافی عروق مغز قابل تشخیص بوده و به هیچ وجه از روی ظاهر بیمار تعیین نیست؛ لذا تنها زمانی مرگ مغزی بیمار تایید می گردد که تمامی این آزمایش ها و معاینات به صورت کامل اجرا شده باشد.
مسوول واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به فرایند اعلام و تایید مرگ مغزی، اظهار کرد: به محض اعلام موارد مشکوک، پزشک مسئول و آموزش دیده بر بالین فرد حاضر شده و در صورت تایید معاینات اولیه، روش های تشخیصی قطعی انجام می گردد و در صورت تایید نهایی مرگ مغزی با اخذ رضایت از خانواده ها، فرد مرگ مغزی شده برای اهدای عضو به بیمارستان مسیح دانشوری منتقل می گردد.
وی تفاوت کمای عمیق با مرگ مغزی را به سکته مغزی و قانقاریا تشبیه کرد و گفت: در قانقاریا پای فرد سیاه شده و قابل بازگشت نیست و تنها راه نجات بیمار قطع کردن پاست، چراکه در غیراینصورت سموم ترشح شده از آن بافت مرده منجر به فوت بیمار می گردد، این در حالیست که در فلج پا به علت سکته، سلول های پا سالم بوده و تنها عملکرد آن ها متوقف شده و احتمالا به مرور و با فیزیوتراپی قابل بازگشت است.
مراحل اهدای عضو
صادق بیگی با اشاره به اجرای مراحل اهدای عضو در بیمارستان مسیح دانشوری، گفت: پس از انتقال فرد به بیمارستان، مراحل تایید مرگ مغزی توسط 5 متخصص داخلی، نورولوژی، جراحی اعصاب، بیهوشی و پزشکی قانونی آنالیز شده و پس از تایید نهایی و اخذ رضایت مجدد از خانواده برای اهدای عضو به اتاق عمل منتقل می گردد.
مسوول واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه از ابتدای شروع اهدای عضو مرگ مغزی از سال 80 در کل کشور بیش از 8 هزار مورد اهدای عضو اجرا شده است، گفت: از این 8 هزار مورد نزدیک به 19 هزار عضو اهدا شده است.
در چه مواردی خانواده ها برای اهدای عضو راحت تر رضایت می دهند؟
وی با بیان اینکه هرچه فاصله بیماری تا مرگ مغزی طولانی تر باشد، اخذ رضایت از خانواده ها آسان تر است، اظهار کرد: در خصوص افراد بالای 50 سالی که به علت حوادث مغزی و عروقی مانند خونریزی مغزی، تومور مغزی و یا سکته های مغزی دچار مرگ مغزی شده اند اخذ رضایت آسان تر است، چراکه خانواده مدت بیشتری با بیماری درگیر بوده و کمتر تحت شوک قرار می گیرند، ولی در خصوص مرگ مغزی ناشی از تصادفات رانندگی که بیشتر در گروه سنی جوان تر و ناگهانی رخ می دهد، اخذ رضایت از خانواده ها به علت شوک ناشی از مساله مشکل تر و با تاخیر بیشتری انجام می گردد.
صادق بیگی هم چنین با اشاره به اهدای کلیه از فرد زنده، مطرح نمود: در حال حاضر 60 درصد پیوند های کلیه از مرگ مغزی و 40 درصد از اهدانماینده زنده است و در رابطه با سایر اعضا طبیعتا اهدای عضو تنها از مرگ مغزی امکانپذیر است.
وی با اشاره به رتبه شاخص اهدای عضو کشور در مقایسه با سایر کشورها، با بیان اینکه آمار ها هنوز برای سال جاری به روز نشده است، گفت: با این حال پیش بینی می گردد که رتبه کشور بین 20 تا 30 باشد.
زمان طلایی در اهدای عضو پیوندی
مسوول واحد فراهم آوری اعضای پیوندی در بخش دیگر تبادل نظر با تاکید بر اهمیت زمان طلایی در اهدای عضو پیوندی، گفت: زمان طلایی اهدای عضو از مرگ مغزی 48 ساعت است، چراکه با رخ دادن مرگ مغزی، سموم در بدن شروع به ترشح نموده و یکی یکی اعضای بدن را به ترتیب از ریه، قلب، کلیه و کبد از بین می برد؛ بنابراین اگر قصد یاری به دیگران و اهدای عضو عزیزان خود را داریم باید هر چه سریع تر تصمیم گیری کنیم.
وی با بیان اینکه در هر مورد مرگ مغزی امکان اهدای 1 تا 8 عضو بدن فرد وجود دارد، توضیح داد: هرچه زمان بگذرد شانس اهدا کاهش پیدا می نماید. باید بپذیریم که بدن تنها داربست و کالبدی برای روح و جان اصلی ماست، در این صورت پذیرش معنوی مساله اهدای عضو برای نجات سایرین بسیار آسانتر می گردد.
تاثیر کرونا در پیوند اعضا و توصیه به پیوندی ها
صادق بیگی با بیان اینکه از ابتدای اعلام رسمی شیوع کرونا توسط وزارت بهداشت محدودیت ها درباره اهدای عضو و پیوند اعضا به خصوص در مراکز پذیرش نماینده بیماران کرونایی اعمال شد، گفت: از اوایل اسفند در مرکز اهدای عضو مسیح دانشوری امر اهدای عضو متوقف و مساله پیوند نیز تنها به موارد اورژانس محدود شد. اگر چه اپیدمی کرونا در کاهش آمار پیوند تاثیرگذار بود، با این حال طی چند روز گذشته خوشبختانه مجددا با کنترل اپیدمی امر اهدا و پیوند عضو با کنترل دقیق و اعمال محدودیت ها شروع شده است.
وی ادامه داد: به عبارت دیگر تنها پیوند های ضروری و در سنین پایین تر انجام می گردد و همچنین تمام موارد اهدا نماینده باید زیر 50 سال بوده و تست های کرونا و سی تی اسکن ریه را گذرانده باشند.
این عضو هیات علمی دانشگاه خطاب به بیماران پیوندی توصیه کرد: از آنجا که بیماران پیوندی دارو های سرکوب نماینده ایمنی مصرف می نمایند همواره در معرض عفونت ها قرار دارند، بنابراین باید همواره مراقبت نمایند و به خصوص همزمان با شیوع و همه گیری کرونا بیش از پیش اصول بهداشتی و توصیه های لازم برای پیشگیری از عفونت ها را رعایت نمایند. به مکان های شلوغ و تجمعات نفرایند و موارد در فضا های بیرون از خانه ماسک و دستکش استفاده نمایند.
صادق بیگی با تاکید بر اهمیت و ضرورت ترویج فرهنگ اهدای عضو در جامعه، اظهار کرد: قطعا فرهنگ سازی به وسیله ابزار های فرهنگی مثل رسانه، صدا و سیما و همچنین سایت اهدای عضو مرکز فراهم آوری اعضای پیوندی بیمارستان مسیح دانشوری ehda.ir و استفاده از روش ثبت نام برای کارت اهدای عضو در جهت ترویج این فرهنگ به شدت تاثیرگذار خواهد بود.
آمار رضایت خانواده ها در اهدای عضو
وی با اشاره به رشد رضایت گیری از خانواده ها برای اهدای عضو، توضیح داد: این آمار در سال های ابتدایی کمتر از 10 درصد بود، در حالیکه این آمار هم اکنون در واحد فراهم آوری مسیح دانشوری به بالای 80 درصد رسیده و در کل کشور حدود 56 درصد است که امیدواریم با ترویج و فرهنگ سازی این آمار بیشتر گردد.
مسوول واحد فراهم آوری اعضای پیوندی بیمارستان مسیح دانشوری در پایان با بیان اینکه در حال حاضر حدود 7 میلیون نفر یعنی کمتر از 10 درصد جمعیت کشور کارت اهدای عضو دارند، گفت: اگرچه کارت اهدای عضو در حال حاضر وجاهت قانونی ندارد و درصورت مرگ مغزی باز هم اخذ رضایت از خانواده ها الزامیست، با این حال این مساله در ترویج فرهنگ اهدای عضو و تسهیل و تسریع فرایند اخذ رضایت از خانواده ها بسیار تاثیرگذار بوده است.
منبع: فراروbestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا
دور زمین: دور زمین: سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده!