تهران در معرض فروچاله و زلزله؛ کدام منطقه ها بیشتر در خطرند؟ ، تاثیر نشست زمین روی گسل ها - مجله بای بلاگ

به گزارش خبرنگاران، مهدی زارع با هشدار درباره خطر فروچاله ها در سال های آینده ادامه داد: منطقه ها مرکزی تهران سالانه کمتر از ده سانتی متر فرونشست دارند، اما در بعضی از منطقه ها حاشیه ای این عدد به بیش از 30 سانتی متر در سال می رسد، که عدد زیادی است.

او با اشاره به فروریختن عمیق زمین در بزرگراه آبشناسان گفت: مواردی که به صورت نقطه ای و مانند چاله ایجاد می شود، درست مانند اتفاقی که خرداد سال 1395 در شهران رخ داد و وسط خیابان پایین ریخت و منجر به آتش سوزی شد، فروچاله هستند. ریزش زمین در آبشناسان هم فروچاله بود.

زارع درباره تفاوت فروچاله با فرونشست گفت: فرونشست را معمولاً موقعی استفاده می کنیم که این اتفاق برای یک بخش بزرگی از زمین رخ می دهد و به چشم دیده نمی شود. چون فرونشست ها چند سانتی متر در سال هستند، معمولاً با چشم عادی نمی توان آن ها را دید. البته نتایج آن مانند ترک های ایجاد شده یا آسیبی که ممکن است به خطوط لوله ها بزند قابل رویت هستند و آدم ها می توانند متوجه فرونشست شوند، اما فروچاله کاملاً به وسیله آدم ها قابل تماشا است، مخصوصاً اگر در محیط شهری اتفاق بیفتد؛ البته فروچاله ها بعضی مواقع در منطقه ها غیر شهری هم رخ می دهند به ویژه در جاهایی که غارهای آهکی زیر آبروفت ها وجود دارد و این غارها وقتی توسعه پیدا نمایند و فضای بزرگتری در نزدیکی سطح در زیر زمین شکل بگیرد، جایی مانند یک دایره پایین می ریزد، اتفاقی که در کبودرآهنگ همدان یا دشت لار دیده شده از این دست هستند.

مهمترین محورهای صحبت های دکتر مهدی زارع، پژوهشگر زلزله به توضیح زیر است:

دلایل ایجاد فروچاله

فروچاله ها دلایل مختلفی دارند، چیزی که در تهران دارد اتفاق می افتد معمولاً انسان ساز هستند، یعنی انسان ها زیر زمین کارهایی می نمایند تا منجر به این فروچاله ها شود. مثل مترو، کشیدن کانال فاضلاب، خطوط انتقال نیرو و...

دلیل دیگر ایجاد فروچاله به قنات ها برمی شود که از قبل در تهران وجود داشتند و به دلایل مختلف پر شده اند و دیگر نمی توانند نقش انتقال آب را ایفا نمایند. با این وجود این قنات ها همچنان وجود دارند و گاهی تحت تاثیر کارهای انسانی قرار می گیرند و می بینیم که ناگهان یک حفره در شهر ایجاد می شود. مثل فروچاله نسیم.

دلیل ایجاد فروچاله در جنوب تهران

به نظر می آید از این به بعد، با توجه به وجود مسئله فرونشست به ویژه در منطقه ها جنوبی تهران، ما بیشتر با پدیده فروچاله روبرو شویم، برای این که همچنان سیل مهاجران به سمت تهران ادامه دارد و حاشیه نشینی در حال توسعه است.

زندگی در حاشیه سبب می شود عملاً حجم عملیات انسانی در شهرک های حاشیه ای بیشتر شود، به همین خاطر من انتظار دارم در یک دهه پیش رو اتفاقاتی مثل فرونشست و فروچاله را بیشتر در محدوده تهران و اطراف ببینیم.

خشکسالی هم یکی از این موارد است که سبب افزایش مهاجرت می شود؛ با افزایش مهاجرت استفاده از منابع آب زیرزمینی برای تامین آب مورد احتیاج بیشتر می شود، اما افزایش مصرف از آب زیرزمینی ما را آماده می نماید که در سال های پیش رو فروچاله های بیشتری ببینیم.

کدام منطقه ها در معرض خطر قرار دارند؟

در شرایط امروز تهران در یک منطقه تعیین وجود ندارند. در تمام گستره شهر تهران این اقدامات دیده می شود. از طرفی ما در تهران یک پایگاه داده پیوسته در این باره نداریم؛ مثلاً اطلاعات جامعی درباره تحولات 50 سال گذشته مهندسی در جای جای تهران وجود ندارد. بنابراین اگر بخواهیم بدانیم کاندیداهای بعدی برای فروچاله های بعدی کجاها هستند احتیاج به اطلاعات پیوسته و جامع است که ما نداریم.

بیشتر جاهایی که در تهران تحت تاثیر فرونشست هستند، سمت جنوب شرق و جنوب غرب تهران به سمت بزرگراه آزادگان هستند، که حدود 10 تا 20 سانتی متر در سال فرونشست دارند.

منطقه های که بیشتر تحت تاثیر فرونشست هستند منطقه ها شهریار، ملارد، جنوب شهر ری به سمت ورامین است که حتی جاهایی از آن به صورت موردی و پهنه های کوچک تا 30 سانتی متر در سال و گاهی بیشتر فرونشست دارند.

در داخل تهران در محور خیابان انقلاب، فرونشست به زیر 10 سانتی متر می رسد، یعنی اعداد محدود می شود، در شمال تهران این اعداد خیلی ناچیز است.

فرونشست ها می تواند سبب وقوع زلزله شود؟

فرونشست احتمالاً می تواند یک گسلی که آماده ایجاد زمین لرزه است را تحریک کند؛ خود فرونشست منجر به زلزله نمی شود. بنابراین فرونشست می تواند در بیشتر شدن زلزله های کوچک و هم در تحریک رخداد زلزله های میانه به بالا تاثیرگذار باشد.

منبع: خبرآنلاین