خبرنگاران نگرشی بر مصرف آب سبز در کشاورزی چهارمحال و بختیاری - مجله بای بلاگ

باران در بحث آب مجازی به دو نوع آب آبی و آب سبز تقسیم می گردد، آب آبی، همان آب ناشی از بارندگی است که در منابع آب سطحی نظیر رودها و رودخانه ها جاری می گردد و یا از طریق نفوذ در خاک به سفره های آب زیرزمینی می پیوندد، اما آب سبز مقدار رطوبت خاک در ناحیه غیراشباع خاک است.

این رطوبت ناشی از بارش باران و ذخیره آن در خاک است که گیاه می تواند از آن استفاده کند و از طریق تبخیر و تعرق به صورت مجدد به جو برمی گردد.

امروزه اهمیت آب سبز، چون آب حاصل از باران است و نیاز به هزینه های زیاد برای انتقال ندارد، در کشت دیم نمایان شده است و بیش از گذشته به آن توجه می گردد.

کمبود آب شیرین یکی از مهم ترین مسائل دنیای امروز است، به گونه ای برخی گزارشهای بین المللی حاکی از آن است که بیش از یک میلیارد نفر از مردم دنیا به آب سالم دسترسی ندارند و طبق گزارش سازمان توسعه و همکاری اقتصادی، تقاضای دنیای آب تا سال 2050 حدود 55 درصد افزایش می یابد.

اهمیت این مساله زمانی بیشتر مشخص می گردد که بدانیم جمعیت دنیا سالانه به طور چشم گیری در حال افزایش است و این جمعیت نیاز به تامین غذا دارد و در مقیاس دنیای کشاورزی 70درصد، صنعت 20 درصد و شرب و بهداشت 10درصد آب شیرین را مصرف می کنند.

پیش بینی شده است که تا سال 2030 در کشورهای در حال توسعه، بدون در نظر دریافت اثرات تغییر اقلیم، مصرف آب آبکمک 14 درصد افزایش می یابد.

ایران نیز با داشتن یک سوم بارش دنیای، یعنی سالانه حدود 250 میلی متر، توزیع نشدن یکنواخت بارش در مناطق مختلف کشور، از سوی دیگر بارش در فصولی که کشاورزی انجام نمی گردد و همچنین برداشت بی رویه از منابع آب های زیرزمینی، چند سالی است که با بحران کم آبی و خشکسالی دست و پنجه نرم می کند.

این در شرایطی است که بخش کشاورزی به عنوان تامین کننده مواد غذایی، عنوان پرمصرف ترین بخش را در مقایسه با صنعت و شرب یدک می کشد، بنابراین لازم است در چنین شرایطی با اتخاذ تدابیر مناسب بهره وری آب را افزایش داد.

اکنون برخی از کارشناسان عقیده دارند که 90 هزار هکتار از اراضی کشاورزی چهارمحال و بختکمک با استفاده از آب سبز آبکمک می شوند

یکی از کشاورزان شهرستان فارسان در گفت و گو با خبرنگار خبرنگاران با اشاره به کشت گندم، جو و سیب زمینی در زمین زراعی خود، گفت: گندمی که می کاریم به صورت دیم است و آب مورد نیاز آن از طریق آب باران تامین می گردد و به مصرف دام می رسد، به همین دلیل از ارقام اصلاح شده استفاده نکرده ایم.

وی اضافه نمود:برای سیب زمینی از رقم اصلاح شده و زودرس استفاده می کنیم، که عملکرد خوبی دارند.

غلامرضا احمدی، با بیان اینکه چند سالی است برای آبکمک محصولات خود از سیستم آبکمک بارانی استفاده می کند، شرح داد: برای صرفه جویی در مصرف آب با چند نفر دیگر از کشاورزان به صورت یکپارچه، زمین های خود را به سیستم آبکمک بارانی مجهز کردیم ،که خوشبختانه بسیار هم راضی هستیم.

این کشاورز به آبدهی پایین چاه مورد استفاده برای آبکمک 73 هکتار زمین اشاره کرد و گفت: پیشتر که از روش سنتی برای آبکمک استفاده می کردیم، به دلیل ناهموار بودن زمین و پستی و بلندی موجود در آن، آب به صورت یکسان همه جا پخش نمی شد، اما با راه اندازی سیستم بارانی این مشکل حل شده است و محصول برداشتی ما نیز بهتر و بیشتر شده است.

فروزنده، یکی دیگر از کشاورزان جونقانی که زمین خود را نیز مجهز به سیستم آبکمک بارانی کرده است، به خبرنگار خبرنگاران گفت: استفاده از سیستم آبکمک بارانی کار را برای ما خیلی راحت کرده است و محصول نیز کیفیت بیشتری دارد.

وی، با بیان اینکه چند سالی است که از گندم رقم پیشگام برای کشت استفاده می کنند، خاطر نشان کرد:گندم به صورت کشت پاییزه است و به دلیل استفاده از آب باران، فقط در مراحل آخر رشد گیاه 2 یا 3 آبکمک انجام می گردد، اما عملکرد بسیار خوبی دارد به گونه ای که پیشتر که از گندم رقم کرمانشاهی استفاده می کردیم ،در هکتار به طور تقریبی 5/3 تن برداشت می کردیم، اما با این رقم جدید حدود 5/8 تن در هکتار برداشت می کنیم.

این کشاورز اضافه نمود: این رقم گندم از طریق مرکز خدمات کشاورزی در اختیار کشاورزان قرار می گیرد.

کشت گونه های گیاهی مقاوم به خشکی

یک فعال محیط زیست و کارشناس ارشد آب در پاسخ به خبرنگار خبرنگاران گفت:متاسفانه به دلیل برداشت بی رویه آب از منابع زیرزمینی شاهد، افت سطح آب سفره های زیرزمینی و شاهد کاهش آبدهی چاه ها، چشمه ها و قنوات هستیم و این موضوع تاثیر زیادی روی بخش کشاورزی داشته است.

فاطمه آتشخوار افرود: جایگزین شدن روش های آبکمک سنتی با سیستم های آبکمک تحت فشار تا حدودی عملکرد (راندمان) آبکمک را افزایش داده است، اما هنوز اشکالاتی وجود دارد.

وی تاکید کرد: هدف این بود که با کاربرد این سیستم ها آب کمتری مصرف گردد، اما در عمل چیزی که رخ داد کاهش مصرف آب نبود بلکه افزایش سطح زیر کشت بود.

آتشخوار ادامه داد: اشکال دیگر این است که هیدرومدول آبکمک(مقدار دبی برای آبکمک یک واحد مساحت مزرعه)برای آبکمک بارانی 6/0 و برای آبکمک تیپ (نوارهای آبکمک قطره ای)4/0 لیتر بر ثانیه بر هکتار در نظر گرفته شده است ، که این اشتباه است، این ارقام برای آبکمک بارانی به دلیل تلفات آب و به دلایل مختلف از جمله باد حداقل یک تا 2/1 و برای آبکمک تیپ حدود 8/0 لیتر بر ثانیه بر هکتار به حساب می آید.

این فعال محیط زیست، اشکال دیگر را مربوط به استفاده از سیستم های تلفیقی دانست و شرح داد: در سیستم های تلفیقی اساس سیستم بارانی است، ولی تبدیل هایی روی سیستم قرار می دهند تا اگر متقاضی خواست در آینده سیستم را به تیپ تبدیل کند این ایجاد مشکل می کند، چون در این صورت گیاه با نیاز آبی بالا، مثل چغندرقند و ذرت را به منطقه غالب می کنیم.

وی با بیان اینکه بهترین حالت برای بحران کم آبی استفاده از ارقامی است که زودرس باشند و با تعداد آبکمک کمتر به محصول برسند، خاطر نشان کرد: استفاده از گیاهانی که مقاوم به خشکی باشند و نیاز آبی کمتری داشته باشند، راهکاری دیگر برای مقابله با این مشکل است.

آتشخوار ادامه داد: کشت گلخانه ای به دلیل مصرف کمتر آب و تولید بیشتر در واحد سطح نیز می تواند مورد توجه قرار گیرد.

کشاورزان ارقام کم مصرف محصولات زراعی را انتخاب کنند

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختکمک به خبرنگار خبرنگاران گفت: محققان این مرکز برای افزایش بهره وری آب، تکنیک ها و شیوه های مختلف آبکمک که منجر به مصرف کمتر آب و عملکرد بیشتر گیاه گردد، را مورد بررسی قرار می دهند.

حسن دنیابازی گفت: معرفی ارقام زراعی و باغی جدید با توجه به شرایط اقلیمی استان، نیاز آبی کم و داشتن طول دوره رویش کوتاه تر پس از بررسی و پژوهش توسط این مرکز به جهادکشاورزی انجام می گردد.

وی، با بیان اینکه مرکز تحقیقات کشاورزی مرتب اطلاعات و نتایج طرح های تحقیقاتی خود را در اختیار کارشناسان مربوطه قرار می دهد، شرح داد: توصیه به کشاورزان این است که برای انتخاب ارقام محصولی که قصد کشت آن را دارند، از مشاوره کارشناسان و مروجین جهادکشاورزی و کارشناسان پهنه که در منطقه آنها حضور دارند، استفاده کنند تا بتوانند ارقام زراعی را انتخاب کنند که مناسب منطقه آنها باشد.

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختکمک خاطر نشان کرد:تکنیک های آبخیزداری و سامانه سطوح آبگیر برای جمع آوری آب که بتواند آب مورد نیاز گونه های درختی را در طول دوره رویش آنها تامین کند، از کارهای جدیدی است که توسط این مرکز برای کمک و مقابله با کم آبی در بخش کشاورزی در حال اجرا است.

دنیابازی، به ضرورت مشخص نیاز آبی گیاهان اشاره و گفت: از سال گذشته تحقیقاتی را برای مشخص نیاز آبی برخی گونه های باغی و محصولات زراعی برای استانهای چهارمحال و بختکمک و کهگیلویه و بویراحمد آغاز کرده ایم، علاوه بر اینکه نیاز آبی برخی محصولات نیز پیش از این در قالب طرح تحقیقاتی مشخص و اعلام شده است.

استفاده از آب سبز در 90 هزار هکتار از اراضی استان

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهادکشاورزی چهارمحال و بختکمک با اشاره به اقدامات این سازمان برای مقابله با کم آبی در بخش کشاورزی، گفت: یکی از برنامه های استان کشت گیاهان کم آب بَر و استفاده از ارقام زودرس و میان رس است، به گونه ای که در همه کشت های بهاره، استفاده از اراقام زودرس و میان رس در دستورکار قرار گرفته است.

حمیدرضا دانش در گفت و گو با خبرنگاران اضافه نمود: بیش از 75 درصد بذری که برای ذرت و چغندرقند توزیع می کنیم، از نوع میان رس و زودرس است، علاوه بر اینکه در خصوص سیب زمینی نیز بذری که وارد کشور می گردد از نوع زودرس است، به عنوان مثال بذر وارداتی سیب زمینی رقم بورن به عنوان یک رقم زودرس ظرف مدت 3 ماه دوره رشد را کامل می کند و عملکرد قابل ملاحظه ای نیز دارد.

وی، با توصیه به استفاده از کشت های پاییزه برای بهره گیری از آب سبز ، شرح داد: منشا آب سبز همان بارندگی است و کشاورزی دیم به طور عمده از آب سبز استفاده می کند.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهادکشاورزی چهارمحال و بختکمک شرح داد: 90 هزار هکتار از اراضی استان زیر کشت پاییزه است که بیشتر از آب سبز استفاده می کنند و به صورت تقریبی 30 هزار هکتار از اراضی تحت کشت هایی هستند، که آب بیشتری مصرف می کنند که در آنها هم از اراقام زودرس و میان رس استفاده شده است.

دانش، با تاکید بر استفاده از اراقام زودرس و میان رس برای کشت بهاره محصولات زراعی، خاطر نشان کرد: کشت گیاهان دارویی و مقاوم به خشکی مانند موسیر، زعفران و گُل محمدی از دیگر برنامه های ما در کنار بهره گیری از ارقام کم آب بَر و ارقامی با دوره رشد کوتاه است که در کوتاهترین زمان دوره رشدشان را کامل کنند.

وی، استفاده از سیستم های تحت فشار را یکی دیگر از اقدامات این سازمان در راستای بهبود مصرف آب مطرح نمود و گفت: سال گذشته 3 هزار و 55 هکتار از اراضی استان مجهز به سامانه های نوین آبکمک شدند و یک هزار و 945 هکتار نیز در حال اجرا است.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهادکشاورزی چهارمحال و بختکمک با اشاره به سیاست های تشویقی که برای کشاورزان در راستای استفاده از سیستم های نوین یا محصولات زودرس و کم آب بر به کار می رود، ادامه داد: 80 درصد اعتبارات لازم برای اجرای سیستم های نوین آبکمک از محل اعتبارات بلاعوض تامین می گردد، همچنین نهاده هایی مانند سِم و کُود بین کشاورزانی که از برنامه های ما استفاده کنند، توزیع می گردد.

دانش، به ممنوعیت کشت برنج اشاره و شرح داد: مقرر شده است امسال از سوی وزارتخانه الگوی کشت تکمیل و به استان ها ابلاغ گردد.

وی، با تاکید بر اینکه برنامه اصلی جهادکشاورزی همان استفاده از محصولات کم آب بَر و استفاده از آب سبز است، ادامه داد: استفاده از کشت نشایی روش دیگری در راستای مقابله با کم آبی است، اکنون در استان تمام کشت پیاز ما به صورت نشایی است که حداقل 4 بار آبکمک کمتری نیاز دارد برای چغندرقند نیز این کار را آغاز کرده ایم، به کشاورزان توصیه می کنیم اگر کشت نشایی چغندرقند را انجام دهند برای هر هکتار 3 میلیون تومان کمک بلاعوض به آنها داده می گردد.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهادکشاورزی چهارمحال و بختکمک گفت: محصولات راهبردی(استراتژیک) مانند توسعه کشت های گلخانه ای یکی دیگر از راهکارهای این سازمان است،چرا که این امر علاوه بر ایجاد اشتغال سبب کاهش نیاز به منابع آبی نیز می گردد، گلخانه ها به طور تقریبی یک دهم نیاز معمولی آب مصرف می کنند و 10 برابر در مقایسه با سطح معمولی محصول بیشتری تولید می گردد.

دانش یادآور شد: گلخانه بیشتر برای گیاهانی که صرفه اقتصادی دارند استفاده می گردد، مانند سبزی و صیفی و گل شاخه بُریده، ولی اهمیت این مساله تا جایی است که در دنیا حتی یک قسمتی از باغات هم زیر گلخانه ها رفته اند، ولی در استان خیلی کشاورزان دنبال کشت درخت در گلخانه نیستند و بیشتر همان سبزی و صیفی و گل شاخه بریده استفاده می گردد.

وی،با بیان اینکه به منظور حمایت و حفاظت از کاربری کشاورزی اراضی خرد و بهره برداری اقتصادی از آنها تعداد 200 فقره پروانه تاسیس برای متقاضیان گلخانه های کوچک مقیاس صادر شده است، اضافه نمود: در حال حاضر تعداد 30 فقره پروانه تاسیس گلخانه به مساحت 110 هکتار توسط شرکت شهرک های کشاورزی صادر شده است.

مدیر امور باغبانی جهادکشاورزی چهارمحال و بختکمک نیز در خصوص خرید محصولات کشاورزی گفت: بحث خرید تضمینی را دولت برای محصولات راهبردی انجام می دهد و برای بقیه محصولات دولت فقط در زمینه تسهیل و هدایت نقش دارد و مابقی آن را خود متقاضی باید پیگیری کند.

ابراهیم شیرانی خاطر نشان کرد: محصولاتی مانند چغندرقند، کلزا، گندم و جو قیمت مشخصی دارند و از طریق خرید تضمینی امکان خرید آنها وجود دارد.

وی تاکید کرد: برای برخی محصولات مانند سیب زمینی یا پیاز، دولت یک حد مصرف را پیش بینی و به کشاورز گفته می گردد، که تا این حد کشت کند، اگر کشاورز مازاد کشت کند و قیمت محصول پایین آید دولت هیچ تضمینی برای خرید آن ندارد.

به گزارش خبرنگاران، اگر چه اقدامات موثری برای افزایش بهره وری آب در بخش کشاورزی در کشور اجرا شده است، اما باید توجه داشت که کشاورزی به عنوان پرمصرف ترین بخش آب کشور نیازمند نگاه صحیح و برنامه ریزی اصولی و دقیق برای مصرف صحیح آب و افزایش راندمان آبکمک و بهره وری آب است.

اگر قرار است برخی محصولات جایگزین محصولاتی با مصرف بالای آب شوند باید دولت آمادگی جبران و اعطای مابه التفاوت کاهش درآمد به کشاورزان را داشته باشد.

از سوی دیگر با توسعه کشت دیم به عنوان یک راهبرد جهت استفاده صحیح از نزولات جوی می توان بهره وری آب را افزایش داد و از بارانی که شاید به صورت رواناب از دسترس خارج می گردد برای تولید محصولات غذا استفاده کرد.

چهارمحال و بختکمک دارای بیش از 66 هزار بهره بردار در بخش کشاورزی است و سالانه نزدیک به یک میلیون و 500 هزار تن انواع محصولات کشاورزی در این استان تولید می گردد.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا

تور کانادا: تور کانادا | برای دیدار از شگفتی های کشور زیبای کانادا و دریافت ویزای مولتی 5 ساله کانادا با ما همراه باشید.