نگرانی خریداران پیشین خودروسازان داخلی از پیش فروش های جدید؛ آیا سایپا و ایران خودرو توان عمل به تعهدات خود را دارند؟ - مجله بای بلاگ

به گزارش خبرنگاران از مهم ترین این پرسش ها و ابهامات این است که آیا خودروسازان با توجه به محدودیت های فراوری (ناشی از تحریم، مسائل اقتصادی و بحران کرونا)، توان پاسخ به تعهدات ایجاد شده فعلی و آینده را خواهند داشت؟ پرسش دیگر اینکه مگر چه اتفاقی در فرایند تامین قطعات و فراوری اتفاق افتاده که خودروسازان دومینوی فروش را آغاز نموده اند؟ و در نهایت اینکه تکلیف تعهدات معوق چیست و آیا بهتر نبود خودروسازان ابتدا نسبت به رفع آنها اقدام و سپس فروش فوق العاده و پیش فروش جدید برگزار می کردند؟

این پرسش ها و ابهامات بیش از هر چیزی ریشه در دو مساله بد عهدی خودروسازان و مسائل فراوری دارد، چه آنکه افکار عمومی با نگاه به این دو چالش، نسبت به آینده فروش های جدید خودروسازان با دیده تردید می نگرند. در واقع افکار عمومی چندان نمی تواند بپذیرد خودروسازان بدعهد گیر افتاده در گرداب تحریم و بی پولی و کرونا، تعهدات خود را سروقت یا حتی با اندکی تاخیر تحویل دهند. آنها در واقع با توجه به چند صد هزار خودرو معوق خودروسازان از یکسو و ضعف فراوری از سوی دیگر، اطمینان می یابند که ایران خودرو و سایپا از پس تعهدات جدید و آینده برنخواهند آمد و قطر معوقات شان ضخیم تر خواهد شد.

منشأ فروش های جدید

پیش از آنکه به واکاوی پرسش ها و ابهامات افکار عمومی درباره فروش های پی در پی خودروسازان بپردازیم، ابتدا این موضوع را آنالیز می کنیم که این دومینو اصلا از کجا آمد؟ داستان از آنجا آغاز شد که وزارت صنعت،معدن و تجارت در دوران رضا رحمانی (وزیر سابق) به جای آنکه مصوبه اش مبنی بر قیمت گذاری خودرو در حاشیه بازار را از بایگانی بیرون کشیده و به اجرا در بیاورد، تصمیم گرفت ضمن ادامه سیاست قیمت گذاری دستوری، بسته ای جدید برای فروش خودروهای داخلی تعریف کند. طی زمستان سال گذشته، وزیر پیشین صمت بارها از ارائه بسته جدید فروش خودرو صحبت به میان آورد، اما تا همین چند هفته پیش جزئیات آن رسما اعلام نشد. البته بهمن سال گذشته داوود میرخانی رشتی، مشاور انجمن خودروسازان ایران در گفت وگو با اکوایران خبر از قصد وزارت صمت برای انجام قرعه کشی در فروش خودرو داد. این خبر انتها چند هفته پیش در قالب رونمایی از بسته جدید فروش خودرو به تایید رسید. در واپسین روزهای حضور رحمانی در وزارت صمت، خبر رسید شورای رقابت به قیمت گذاری خودرو بازگشته و بنابراین دیگر سازمان حمایت مصرف نمایندگان و فراوری نمایندگان و حتی به نوعی ستاد تنظیم بازار نقشی در معین قیمت نخواهند داشت. با بازگشت شورای رقابت به قیمت گذاری خودرو، وزارت صمت نیز همزمان از برنامه جدید خود برای فروش محصولات خودروسازان رونمایی کرد. بر این اساس، فروش فوق العاده جایگزین فروش فوری شد و حداقل بازه زمانی تحویل از یک ماه به سه ماه رسید، آن هم بدون سود مشارکت. آن طور که مسوولان وزارت صمت و خودروسازان اعلام نموده اند، قرار است طی امسال چهار مرحله فروش فوق العاده و دو مرحله پیش فروش انجام و ثبت نام نمایندگان نهایی نیز به وسیله قرعه کشی معین شوند. اوایل خرداد ماه، اولین مرحله از فروش فوق العاده خودروهای داخلی با ظرفیتی 25 هزار دستگاهی آغاز و با انجام قرعه کشی در هر دو شرکت ایران خودرو و سایپا، اسامی برندگان اعلام شد. با توجه به وعده وزارت صمت و خودروسازان، تا انتها امسال سه فروش فوق العاده دیگر نیز برگزار خواهد شد که برای آنها نیز قرعه کشی صورت می گیرد.

اما بلافاصله پس از انجام قرعه کشی خودروسازان، ایران خودرو و سایپا اولین مرحله از دور جدید پیش فروش های خود را نیز از دیروز آغاز کردند. بر این اساس، قرار است 75 هزار دستگاه خودرو (45 هزار دستگاه توسط ایران خودرو و 30 هزار دستگاه از سوی سایپا) عرضه گردد. با توجه به آنکه قرار است سه فروش فوق العاده دیگر نیز طی امسال انجام گردد، به احتمال فراوان انجام پیش فروشی جدید منهای آنچه از دیروز آغاز شده، در دستور کار خودروسازان قرار خواهد گرفت. طبق آنچه از اظهارات مسوولان وزارت صمت بر می آید، هدف آنها از دومینوی فروش خودرو، کنترل التهابات بازار است. در واقع وزارت صمت می خواهد ضمن آنکه سیاست قیمت گذاری دستوری (به واسطه بازگشت شورای رقابت) ادامه می یابد، کاری کند حضور دلالان و واسطه گران نیز در بازار کمرنگ شده و خودروها بیش از گذشته به دست مصرف نمایندگان واقعی برسد. این هم که وزارت صمت روش قرعه کشی را در فروش های جدید خودروسازان لحاظ نموده، در واقع می خواهد کاری کند تا شانس همه مشتریان شرکت نماینده در طرح های فروش، برای برنده شدن یکسان باشد.

بی اعتنایی به تعهدات معوق

اما برگردیم به پرسش ها و ابهامات مطرح شده در ابتدای گزارش. نخستین ابهام و پرسش مطروحه این بود که آیا خودروسازان با توجه به محدودیت های فراوری (ناشی از تحریم، مسائل اقتصادی و بحران کرونا)، توان پاسخ به تعهدات ایجاد شده فعلی و آینده را خواهند داشت؟ پاسخ به این پرسش، در آنالیز اوضاع کلی فراوری خودروهای داخلی نهفته است. خودروسازی ایران در حال حاضر به طور همزمان با سه گانه تحریم، کمبود نقدینگی و پیامدهای بحران کرونا درگیر است. تا اوایل اسفند سال گذشته، خودروسازان و البته قطعه سازان تنها از ناحیه تحریم و مسائل اقتصادی تحت فشار بودند و این موضوع روی تیراژ آنها اثر منفی گذاشته بود. با گذشت یکی دو هفته از اسفند ماه اما بحران کرونا نیز بر آنها مستولی شد تا مسائل تامین مواد اولیه و قطعات بیش از گذشته گردد. پیش از کرونا، خودروسازان به دلیل تحریم های آمریکا و پیروی سایر کشورها، با معضل اختلال در تامین قطعات روبرو بودند، به نحوی که بسیاری از شرکت های خارجی از بیم آمریکا ارتباط خود با شرکت های ایرانی را قطع نموده یا به حداقل ممکن رساندند. از آن سو به دلیل سخت شدن نقل و انتقال پول، شرکت هایی هم که اندک میل و انگیزه ای برای کار کردن با ایرانی ها داشتند، عملا کار زیادی از دست شان بابت تامین قطعات بر نمی آمد و اگر هم همکاری صورت می گرفت یا الان می گیرد، کلی هزینه روی دست خودروسازان و قطعه سازان می گذاشت و می گذارد.

تحریم البته به بروز چالش های اقتصادی در کشور نیز منجر شد و از همین رو خودروسازان و قطعه سازان مانند دیگر بخش های اقتصادی و صنعتی کشور در گرداب اقتصادی افتادند. در بحث تامین داخل نیز قطعه سازان به دلیل آنکه نمی توانستند و هنوز هم نمی توانند مطالبات خود از خودروسازها را سر وقت دریافت نمایند، با مشکل فراوری روبرو شدند. در نتیجه همه این اتفاقات، فراوری خودرو در کشور فرایندی نزولی را طی سال های 97 و 98 (نسبت به 96) در پیش گرفت و به شدت افت کرد. در نتیجه این افت بود که کوهی از تعهدات معوق دامان خودروسازان را گرفت و پدیده محصولات ناقص (دارای کسری قطعه) دوباره رخ نمود. در اسفند سال گذشته نیز با از راه رسیدن کرونا حمل و نقل قطعات از مبدا خارجی به ویژه چین به شدت مختل شد تا اندک مجاری تنفس صنعت خودروی کشور نیز تا مرز بسته شدن پیش برود. بنابر آماری که اوایل امسال منتشر شد، خودروسازان به دلیل کمبود قطعات، برای بار سوم درگیر پدیده خودروهای ناقص شده اند، به نحوی که تا پیش از آغاز فعالیت در سال جدید، چیزی حدود 50 هزار محصول دارای کسری قطعه در پارکینگ های آنها دپو شده بود. در حال حاضر نیز اگرچه فرایند تکمیل خودروهای ناقص ادامه دارد، با این حال هنوز هم بخشی از محصولات فراوریی ایران خودرو و سایپا در روز، به صورت ناقص راهی پارکینگ ها می شوند. با توجه به شرایط موجود، اینکه خودروسازان بتوانند به تعهدات جدید (25 هزار دستگاهی که در فروش فوق العاده فروخته و 75 هزار محصولی که پیش فروش شان را آغاز نموده اند) سر وقت مقرر عمل نمایند، در هاله ای از ابهام واقع شده است.

اتفاقا پرسش دوم افکار عمومی این است که چه اتفاق جدیدی در فرایند تامین قطعات و بهبود فراوری افتاده که خودروسازان به پشتوانه آن فروش پشت فروش می گذارند. در پاسخ به این پرسش گزاف نیست اگر بگوییم طی روزهای گذشته از سال، هیچ اتفاق امیدوارنماینده ای بابت رشد چشمگیر فراوری رخ نداده است. در واقع با وجود تداوم تحریم ها، کمبود نقدینگی و البته چالش های ناشی از کرونا، کماکان اوضاع فراوری خودرو در کشور به حد مطلوبی نرسیده و از همین رو تردیدهای زیادی درباره تحقق هدف وزارت صمت مبنی بر فراوری یک میلیون و 200 هزار دستگاه خودرو طی امسال و در نتیجه، هموار شدن راه خودروسازان برای عمل به تعهدات، وجود دارد. در حال حاضر، تحریم برقرار است و خودروسازان و قطعه سازان از بی پولی می گویند و بحران کرونا نیز رفع نشده و همچنین به شدت سال گذشته خبری از داخلی سازی قطعات به گوش نمی رسد؛ بنابراین تردیدهای زیادی بابت رشد قابل توجه فراوری خودرو در کشور و در نتیجه، رفع تعهدات در موعد مقرر وجود دارد.

با توجه به شرحی که رفت، به قسمت نخست پرسش سوم (اینکه تکلیف تعهدات معوق چه می گردد) می توان پاسخ داد. به عبارت بهتر، با توجه به وضع فعلی فراوری و نبود دورنمای روشن از آینده خودروسازی کشور (حداقل تا به امروز) بسیار بعید است تعهدات معوق خودروسازان به این زودی ها رفع گردد.

اما در باب بخش دوم پرسش سوم (آیا بهتر نبود خودروسازان ابتدا نسبت به رفع تعهدات معوق اقدام و سپس فروش فوق العاده و پیش فروش جدید برگزار می کردند؟)، این نکته را نباید فراموش کرد که انجام فروش های جدید با الزام وزارت صمت بوده است. نه اینکه خودروسازان آنقدر متعهدند که تا قبل از رفع تعهدات معوق، فروش جدید برگزار ننمایند، اما به هر حال فروش های پی در پی فعلی با دستور وزارت صمت برگزار می گردد و شاید مطلوب ایران خودرو و سایپا نباشد. هرچه هست، به نظر می رسد آنهایی که با گذشت ماه ها از موعد مقرر هنوز پیروز به دریافت خودروهای ثبت نامی شان نشده اند، از فروش های جدید خودروسازان ناراحت و نگرانند. ناراحتی این دسته از مشتریان به این دلیل است که خودروسازان به جای تحویل خودروشان، اقدام به انجام فروش جدید نموده و به نوعی آنها را نادیده گرفته اند. آنها همچنین این نگرانی را نیز دارند که با ایجاد تعهدات جدید به ویژه فروش های فوق العاده، تحویل خودروهای ثبت نامی شان بیشتر و بیشتر عقب بیفتد. باید منتظر ماند و دید خودروسازان آیا پاسخی به ناراحتی و نگرانی این دست از مشتریان که حق نیز به جانب آنهاست، دارند و می توانند تعهدات معوق را به دور از گزند فروش های جدید، در آینده ای نه چندان دور رفع نمایند؟

tour-malaysia.ir: تور مالزی ارزان قیمت، تور پنانگ، کوالالامپور، لنکاوی، تور لحظه آخری مالزی را همراه ما باشید.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا