فرایند مذاکرات صلح افغانستان - مجله بای بلاگ

به گزارش خبرنگاران، فرایند چندین دور مذاکرات گروه طالبان افغانستان با دولت آمریکا در سایه تحولات اخیر افغانستان و اتفاق بسیار مهمی چون سقوط بعضی شهرهای این کشور به دست طالبان در تحلیلی به قلم محمد روحی کارشناس حوزه شرق آسیا به توضیح ذیل آورده شده است. در این تحلیل تمامی مذاکرات گروه طالبان با آمریکا در کشور ثالث با توجه به تحولات کنونی افغانستان و افزایش حملات طالبان همزمان با نزدیک بودن خروج نظامیان آمریکا در یازدهم سپتامبر آنالیز شده است.

مقدمه

طالبان در گذشته بار ها مصاحبه های صلح با دولت افغانستان را رد کرد و خواستار مذاکرات مستقیم با آمریکا بر سر انتها جنگ در این کشور شده بود. طالبان همیشه تأکید می نماید که جنگ جاری نتیجه حمله و اشغال افغانستان به وسیله آمریکایی هاست و برای انتها دادن به جنگ تنها با خود آمریکایی ها مصاحبه خواهد نمود. طالبان معتقد است به علت اینکه دولت افغانستان اختیار حل مسائل را ندارد و وابسته به سیاست های آمریکا و دست نشانده است، مشروعیت ندارد و نباید در مذاکرات صلح حضور یابد. به گفته ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان، مذاکره با دولت افغانستان نوعی اتلاف وقت است، زیرا دولت کنونی از سوی آمریکا بر مردم افغانستان تحمیل شده است و توانایی تصمیم گیری ندارد؛ اما طالبان به نمایندگی از مردم افغانستان با نیرو های خارجی به مبارزه ادامه می دهد و برای خروج آن ها از این کشور مذاکره می نماید.

فرایند مذاکرات

پس از وقوع تحولاتی نظیر شکست استراتژی دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا در قبال افغانستان، توسعه قدرت طالبان در داخل افغانستان، برگزاری مصاحبه میان طالبان و بعضی کشور های منطقه؛ آمریکا تصمیم به برپایی مذاکرات صلح با طالبان گرفت. به همین منظور، زلمای خلیل زاد به نام فرستاده وزارت امور خارجه ایالات متحده در این مذاکرات در 21 سپتامبر 2018 میلادی به دوحه سفر کرد. بدین ترتیب برای نخستین بار یک نماینده ارشد آمریکایی به صورت رسمی برای مصاحبه با طالبان به قطر سفر نمود. مذاکرات رسمی طالبان با آمریکا در قطر و امارات متحده عربی در 9 دور برگزار گشت.

اولین نشست در 12 اکتبر 2018 میلادی در دوحه و نشست دوم هم 16 نوامبر 2018 میلادی در همین شهر برگزار گردید. خواسته های طالبان در این مذاکرات عبارت بودند از: خروج نیرو های خارجی از افغانستان، حذف نام این گروه از فهرست سیاه گروههای تروریستی سازمان ملل و آمریکا، ارائه تضمین به وسیله سازمان ملل و سازمان همکاری اسلامی برای عملی شدن توافقات صلح و آزادی 5 هزار زندانی طالبان از زندان. آمریکا هم بر ضرورت تأمین اهدافی مانند برگزاری مذاکره میان طالبان و دولت کابل و هم برقراری آتش بس در افغانستان تأکید کرد. این دور از مصاحبه ها بدون دستیابی به نتایج خاصی انتها یافت. سومین نشست در ابوظبی در 17 دسامبر 2018 میلادی برگزار گردید. در این دور از مصاحبه، طالبان به طور جدی پیگیر ارائه جدول زمان بندی خروج نیرو های آمریکایی از افغانستان بود، اما طرف آمریکایی اجابت این درخواست را منوط به موافقت دولت افغانستان و موافقت نامه استراتژیک میان افغانستان و آمریکا کرد. با توجه به اصرار طالبان بر خواسته هایشان و پاسخ منفی آمریکایی ها، این نشست بدون رسیدن به توافق انتها یافت.

چهارمین دور مصاحبه ها در 19 ژانویه 2019 میلادی در دوحه برگزار گردید. در این دور از مذاکرات اعلام شد که طرفین بر سر پیش نویس اولیه توافق به تفاهم رسیده اند. پنجمین دور مذاکرات در 25 فوریه 2019 میلادی (اوایل اسفند 1397) برگزار گشت. قرار شده بود که در این نشست درباره موضوعاتی ازجمله خروج نیرو های خارجی از افغانستان، تضمین طالبان به اینکه از خاک افغانستان حمله یا تهدیدی علیه منافع آمریکا و متحدانش انجام نمی دهد، آتش بس میان دولت و طالبان و مذاکره میان دولت و طالبان، مصاحبه گردد. بعلاوه قرار بود در این دور از مذاکرات، موضوع ارائه تضمین به عدم استفاده از خاک افغانستان برای تهدید منافع آمریکا و متحدانش توافق گردد و سپس مذاکرات بر سر موضوعات داخلی که شامل مصاحبه با دولت کابل است، پیش برده گردد. نهایتا با اشکال تراشی طرفین، توافقی در این دور صورت نگرفت.

ششمین دور مذاکرات در اردیبهشت 1398 (می 2019 میلادی) در دوحه شروع شد و 9 روز به طول انجامید. شروع مذاکرات بین الافغانی، آتش بس، تعیین جدول زمانی خروج نیرو های خارجی و عدم تهدید سایر کشور ها از خاک افغانستان از محور های اساسی این دور بودند. اما این دور از مذاکرات هم با شکست روبرو شد و دو طرف از کشیده شدن احتمالی مذاکرات به دور هفتم اطلاع دادند.

هفتمین دور از مذاکرات در تیرماه سال 1398 (جولای 2019 میلادی) به مدت دو هفته در دوحه شروع شد. پس از انتها مذاکرات، طالبان بیان کردند که پیشرفت خوبی در مذاکرات صورت گرفت و قرار است آمریکایی ها، نیرو های خود را از افغانستان خارج و در آینده هم در امور داخلی افغانستان هیچ مداخله ای انجام ندهند. در مقابل، وزارت خارجه آمریکا، ضمن تکذیب سخنان طالبان، گفت که هدف اساسی مذاکرات صلح با طالبان این است که تمام افغان ها از جمله نمایندگان دولت، احزاب، جامعه مدنی، زنان و طالبان برای یافتن یک راهکار سیاسی و انتها جنگ با هم مصاحبه نمایند و آمریکا درصدد توافق جامع صلح در افغانستان است نه توافق برای خروج نیرو های آمریکایی از این کشور.

اظهارات مقامات آمریکایی و طالبان نشان داد که با وجود مذاکرات طولانی، اختلافات دو طرف جدی و عمیق است. آمریکا توافق نهایی با طالبان را منوط به پذیرش برقراری آتش بس فراگیر، توقف عملیات ها، شروع مذاکرات مستقیم صلح با دولت افغانستان و هم تضمین های مبارزه با تروریسم از سوی طالبان نموده بود. ولی طالبان در مذاکرات نه تنها با خواسته های آمریکا مخالفت کرد، بلکه تاکید کرد: توافقات با آمریکا باید به خروج نیرو های خارجی از افغانستان منجر گردد؛ آمریکا نباید در آینده، در امور داخلی افغانستان دخالت یا تاثیرگذاری داشته باشد؛ آتش بس دائمی و فراگیر تا زمانی که نیرو های خارجی حضور دارند، معنایی ندارد؛ پس از خروج آمریکا از افغانستان و یا تعیین جدول زمانی تعیین، مذاکرات بین الافغانی صورت خواهد گرفت، اما مذاکره با دولت افغانستان هرگز صورت نخواهد پذیرفت. چرا که به گفته طالبان، اساساً دولت افغانستان نامشروع می باشد.

در خصوص مخالفت طالبان با گنجاندن بندی در پیش نویس توافقنامه مبنی بر تعهد طالبان برای مبارزه با داعش در افغانستان هم، طالبان بر این عقیده بود که آمریکایی ها با آوردن این بند، در واقع در پی یک بازی فریبکارانه هستند، چرا که طالبان اکنون هم با گروه ترویستی داعش مقابله می نماید. از نظر طالبان، آمریکا با گنجاندن این بند، در واقع در پی این است که اعلام کند طالبان در توافق با آمریکا راضی به مبارزه با داعش شده است؛ اما واقعیت این است که آمریکایی ها در حال یک بازی نو هستند تا با تغییر چهره ضد آمریکایی طالبان و ایجاد وجهه ضد آمریکایی برای گروه تروریستی داعش، افراد ناراضی طالبان را ذیل پرچم داعش جذب این گروه تروریستی نمایند و داعش را تقویت نمایند. صلح نمایشی با طالبان و جایگزینی داعش به جای طالبان، این زمینه را ایجاد می نماید که آمریکا همچنان به نام مبارزه با تروریسم، مداخله نظامی خود در افغانستان را توجیه کند. بعلت همین اختلاف نظرها، هشتمین دور مذاکرات که در اوت 2019 میلادی در دوحه برگزار گردید، که دستاورد قابل ذکری نداشت.

دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا پیش از شروع دور نهم مذاکرات، از احتمال ضعیف توافق طالبان با حکومت مرکزی افغانستان و اینکه طالبان آماده توقف جنگ با آمریکا است، اطلاع داده بود. وی بعلاوه بر ضرورت خروج نیرو های آمریکایی و تقویت حضور اطلاعاتی در افغانستان تأکید کرد. طالبان در واکنش به اظهارات ترامپ مبنی بر ادامه حضور اطلاعاتی آمریکا در افغانستان، ضمن مخالفت با این سخنان، مطرح نمود که این گروه پس از صلح، تنها حضور دیپلماتیک آمریکا را می پذیرد. در حالی که احتمال امضای موافقت نامه صلح آمریکا و طالبان در دور نهم مذاکرات که شش روز به طول انجامید، بیش از هر زمانی وجود داشت، با وقوع انفجار در نزدیکی سفارت آمریکا و مقر محلی ناتو در کابل در اوایل سپتامبر سال 2019 میلادی ترامپ از انتها مذاکرات صلح بین نمایندگان آمریکا و طالبان اطلاع داد.

طالبان در واکنش به بیانیه ترامپ درخصوص توقف مذاکرات، بیان کرد که لغو مذاکرات صلح، بیشتر به ضرر واشنگتن است، زیرا طالبان ثابت نموده که به کمتر از خروج کامل آمریکا از افغانستان راضی نمی گردد و برای رسیدن به این هدف، به جهاد خود ادامه خواهد داد. با مشاهده واکنش طالبان، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه وقت آمریکا بیان کرد واشنگتن همچنان خواستار توافق با طالبان است، اما می خواهد اطمینان یابد که طالبان به تعهدات خود پایبند می ماند. نهایتا پس از کش و قوس های فراوان توافقنامه صلح میان طرفین در 29 فوریه 2020 میلادی به امضاء رسید. به این ترتیب سندی با نام موافقتنامه رسیدن به صلح در افغانستان میان آمریکا و امارات اسلامی، امضاء شد. بلافاصله پس از طرح نام امارت اسلامی، آمریکا بیان کرد که امارت اسلامی را به نام دولت به رسمیت نمی شناسد؛ بلکه گروه طالبان را به رسمیت می شناسد. جوزف دانفورد، ژنرال بازنشسته که زمانی رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا بود، معتقد است که آمریکا باید سیاست خود را در قبال افغانستان اصلاح کند تا از این موضوع اطمینان حاصل گردد که مصاحبه های صلح به یک راهکار پایدار منجر می گردد.

bestcanadatours.com: مجری سفرهای کانادا و آمریکا | مجری مستقیم کانادا و آمریکا، کارگزار سفر به کانادا و آمریکا